سلامت - گوجه‌فرنگي يكي از سبزي‌هاي ارزشمندي است كه خوردنش به همه گروه‌هاي سني توصيه مي‌شود. زادگاه اصلي اين گياه منطقه‌اي به نام اَند در آمريکاي جنوبي است که هنوز هم نمونه‌هاي وحشي‌اش در آنجا رشد مي‌کند. اجداد گوجه‌هاي امروزي نوعي از گوجه‌فرنگي بوده‌اند که در آمريکاي مرکزي و مکزيک رشد مي‌کرده و براي اولين بار کريستف کلمب در قرن 15 آن را در پرو مي‌يابد و 100 سال بعد مانند بسياري از گياهان آمريکايي، براي اولين بار در قرن 16 توسط اسپانيايي‌ها و ايتاليايي‌ها کشت شده و مورد مصرف قرار مي‌گيرد. البته براي مدت نزديک به دو قرن اين گياه صرفا به شکل تزييني مورد استفاده قرار مي‌گرفت و به نام «سيب عشق» معروف بود...

پس از آن کم‌کم مصارف خوراکي پيدا کرد، به‌طوري كه اين روزها از آن فرآورده‌هاي بسياري نظير مربا، آب‌ گوجه‌فرنگي، سس، کچاپ و حتي شکلات (از برگه‌هاي خشک) تهيه مي‌شود. به‌طوري که اين روزها از نظر مصرف رتبه چهارم را کسب کرده است. در قرن 18 کشت اين گياه به طور گسترده در ايتاليا و ديگر کشورهاي اروپايي آغاز شد و به شکل سس مورد استفاده قرار گرفت. امروزه طبق آمار سازمان غذا و داروي آمريکا، گوجه پرکشت‌ترين ماده غذايي است و سالانه حدود 2/126 ميليون تن کشت مي‌شود. کشور چين با 6/33 ميليون تن کشت در راس کشورهاي توليد کننده قرار دارد و پس از آن به ترتيب آمريکا و ترکيه هستند.

خوبي‌هاي يک سبزي

تحقيقات بي‌شماري تاکنون نشان داده‌اند که مصرف بالاي ميوه و سبزيجات مي‌تواند از بروز بيماري‌هاي قلبي عروقي، برخي سرطان‌ها و... پيشگيري کند و دليل اصلي اين ويژگي‌ هم آنتي‌اکسيدان‌هاي موجود در اين گروه‌هاي غذايي است. کاروتنوييدها و به ويژه ليکوپن اصلي‌ترين آنتي‌اکسيدان گوجه‌فرنگي است و در كنار ترکيبات فنوليک موجود، خواص ضدسرطاني را به اين ماده غذايي داده است. گوجه غني از آب است، به طوري كه 100 گرم‌اش 8/93 گرم آب دارد و از آنجا که بسيار کم کالري است مصرف‌اش براي تناسب اندام توصيه مي‌شود. يک گوجه رسيده متوسط که 123 گرم وزن دارد، حدود 22 کيلو کالري، 1/1 گرم پروتئين، 8/4 گرم قند، 3/0 گرم چربي و 5/1 گرم فيبر دارد. اين ترکيبات نه تنها در گوجه بلکه در تمامي فرآورده‌هاي به دست آمده از اين سبزي نيز موجود است، حتي جالب است بدانيد ميزان ليکوپن موجود در فرآورده‌ها بيشتر است و راحت‌تر از طريق ارگانيسم جذب مي‌شود. البته ذکر اين موضوع نيز مهم است که فرآورده‌هاي گوجه نسبت به ميوه تازه سديم بيشتري دارد. مثلا 15 ميلي‌ليتر سس‌گوجه 80 ميلي‌گرم و کچاپ 170 ميلي‌گرم سديم دارد. اين ميزان به ترتيب 3 درصد (سس گوجه) و 7 درصد (کچاپ) بيشتر از حداکثر ميزان سديم مورد نياز بدن در روز است بنابراين برخلاف گوجه‌فرنگي تازه، در خوردن فرآورده‌هاي آن بايد حد اعتدال را رعايت کرد.

چراغ سبز براي آب‌گوجه!

آب اين سبزي کالري، بسيار کمي دارد، به‌طوري که هر 100 ميلي‌ليتر از آن حدود 20 کيلوکالري انرژي دارد و با وجود كالري كم، غني از مواد معدني و ويتامين‌هاست و آن را نوشيدني سرشار از آنتي‌اکسيدان‌ مي‌دانند. به اين ترتيب كه 100 ميلي‌ليتر از آن 250 ميلي‌گرم کاروتن، 14 ميلي‌گرم ويتامين C، 230 ميلي‌گرم پتاسيم، 15 ميلي‌گرم سديم دارد، در حالي فقط 16 کيلو کالري انرژي داشته و به‌طور کلي حاوي مواد محافظتي در برابر سرطان است. در واقع نه تنها آب گوجه بلکه آب تمامي سبزيجات، کالري کم و ريزمغذي‌هاي اصلي و مهم زيادي دارند و فرد با مصرف آهن در ضمن دريافت انرژي کم مي‌تواند ويتامين و مواد معدني زيادي به بدنش برساند. پس، به پنج دليل به شما توصيه مي‌كنيم كه از اين نوشيدني ميل كنيد: اول اينكه آب گوجه‌فرنگي کم‌کالري و پرويتامين است، به شرطي که 100 درصد طبيعي باشد. دوم خاصيت ادرارآوري دارد. سوم، داروي بسيار خوبي براي گلودرد و آکنه است. چهارم اينكه ضدخستگي و ضدگرسنگي بوده و پنجم اينکه براي پيشگيري از بروز ديابت، سرطان پروستات، سرطان ريه، معده و بيماري‌هاي قلبي عروقي مفيد شناخته شده است.

چند تحقيق جالب درباره گوجه‌فرنگي
تحقيقات اخير نشان داده‌اند چون ميزان چربي و قند آب گوجه پايين است و ليكوپن فراواني دارد، مي‌تواند در مبتلايان به ديابت نوع 2 سبب کاهش تجمع پلاکت‌هاي خوني شود. طي اين پژوهش روزانه به مدت 3 هفته، داوطلبان مبتلا به ديابت، 250 ميلي‌ليتر آب گوجه صاف شده مصرف کردند و پس از اين مدت محققان متوجه کاهش تجمع پلاکت‌هاي خوني و کاهش احتمال
تحقيقي ديگر نشان داده است که احتمال ابتلاي افرادي که به‌طور مرتب گوجه يا فرآورده‌هاي گوجه‌فرنگي نظير آب آن را مصرف مي‌کنند به سرطان پروستات 10 تا 20 درصد کاهش مي‌يابد. مصرف تنها دو هفته آب گوجه به طور مرتب، مقاومت سلول‌ها را در برابر اکسيداسيون افزايش داده و بالا رفتن ميزان ليکوپن در بافت پروستات مانع از بروز اين سرطان در افراد مي‌شود، در حالي که مصرف مکمل ليکوپن چنين اثر قوي ندارد. طبق پژوهش‌هاي سازمان غذا و داروي آمريکا مصرف نصف فنجان آب گوجه در هفته مي‌تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. نزديک به 20 تحقيق ديگر نيز از تاثيرات مثبت ليکوپن موجود در گوجه در جلوگيري از ابتلا به سرطان ريه، معده، روده بزرگ، کولون، لوزالمعده، مثانه، پستان و دهانه رحم خبر داده است، گرچه هنوز بررسي‌ها در رابطه با اثر پيشگيري‌کننده اين ماده در بروز سرطان‌هاي معده، ريه و پروستات زير سوال بوده و همچنان ادامه دارد.

3 مورد منع مصرف گوجه‌فرنگي
اگر آلرژي داريد: آلرژي به لاتکس مي‌تواند سبب بروز عکس‌العمل‌هاي شديد در پي مصرف گوجه شود. به همين دليل توصيه مي‌شود افرادي که به گوجه، کيوي، هلو يا فلفل حساسيت دارند به متخصص مراجعه کرده تا ضمن مشخص شدن آلرژي شان، اقدامات لازم انجام شود.اگر مشکلات مري داريد: اگر ناراحتي گوارشي يا مري داريد، مثلا دچار بازگشت اسيد معده هستيد، بهتر است در مصرف گوجه با احتياط عمل کنيد. مصرف اين سبزي مي‌تواند سبب بروز دردهاي شديد در معده و مري شود.اگر سندرم آلرژي دهاني داريد: افرادي که به گرده‌ها حساسيت دارند، با خوردن گوجه‌فرنگي در بدن‌شان عکس‌العمل‌ ايمونولوژيک به وجود مي‌آيد و اين موضوع به دهان، لب‌ها، گلو محدود مي‌شود و حس گزگز و سوختگي به وجود مي‌آيد و در عرض چند دقيقه برطرف خواهد شد بنابراين، خوردن گوجه‌فرنگي براي اين افراد ممنوع نيست اما در صورتي که با خوردن اين سبزي دچار اين حالات مي‌شويد، بهتر است با متخصص مشورت کنيد تا دلايل آلرژي‌تان مشخص شود.