چای به روایت تاریخ
بوته گیاه چای برای نخستین بار حدود پنج هزار سال پیش و در كشور چین یافت شد. بیشك گیاه چای به عنوان یك نوشیدنی پرمصرف و شفابخش كه قرنهای طولانی به عنوان نمادی از موقعیت اجتماعی افراد مطرح بوده، نقش بسیار مهمی در فرهنگ و آداب و رسوم كشورهای آسیایی داشته است.
در گذشته نوشیدن چای خوب نشانهای از جایگاه اجتماعی افراد به شمار میآمد، تا جایی كه مردم عادی فقط میتوانستند از طعم چای استفاده كنند. در قرن هفدهم میلادی برای نخستین بار چای توسط هلندیها به اروپا آورده شد كه پس از مدت كوتاهی این نوشیدنی با استقبال بسیار زیادی از سوی اروپاییها مواجه شد و به این ترتیب نوشیدن چای در دیگر كشورهای دنیا نیز مرسوم شد.
جالب است بدانید كه در میان كشورهای اروپایی مردم انگلیس از جمله طرفداران این نوشیدنی هستند. تا اوایل قرن بیستم میلادی چای از جمله نوشیدنیهای لوكس و تجملی محسوب میشد كه تنها افراد ثروتمند توانایی خرید آن را داشتند.
در نیویورك افرادی كه در زمینه تجارت چای فعالیت داشتند، چای خشك را از كشورهای هند و چین خریداری میكردند و آن را به قیمت بسیار بالایی در میان علاقهمندان به این نوشیدنی توزیع میكردند.
در ابتدا چای در بستهبندیهای فلزی فروخته میشد، اما از آنجایی كه اغلب این بستهبندیها قیمت زیادی داشتند در اوایل قرن بیستم میلادی كیسههای ابریشمی جایگزین قوطیهای فلزی شدند كه در آنها مقدار كمی چای ریخته میشد و در مقایسه چون مقدار كمتری چای در آنها وجود داشت قیمت كمتری داشت و به این ترتیب این نوع بستهبندی در بسیاری از دیگر كشورها نیز مورد توجه قرار گرفت.
برخی از مصرفكنندگان متوجه شدند كه میتوانند كیسهها را به همان صورت داخل آب جوش بیندازند و به این ترتیب چای كیسهای ابداع شد.
علیرغم این كه امروزه بسیاری از مردم در كشورهای مختلف دم كردن چای خشك و عطر و بوی آن را به چای كیسهای ترجیح میدهند، اما از آنجایی كه دم كردن چای كیسهای در مقایسه بسیار آسانتر است و سرعت رنگ دادن آن بیشتر است بسیاری از افراد همچنان از طرفداران چای كیسهای هستند تا جایی كه انگلیسیها كه در مقایسه با دیگر كشورهای اروپایی بیشتر به نوشیدن چای علاقه دارند، چای كیسهای را به چای خشك معمولی ترجیح میدهند و بیش از 95 درصد چای مصرفی مردم این كشور چای كیسهای است.
آنچه مسلم است این كه برخلاف آنچه تصور میشود كه قهوه پرطرفدارترین نوشیدنی دنیاست چای به عنوان یك نوشیدنی گرم و آرامشبخش برای رفع خستگی، طرفداران بیشتری دارد.
چای در فرهنگ ایرانی
چای در دنیای امروز به بخشی از فرهنگ زندگی ما ایرانیها مبدل شده است و به نظر میرسد كه برگزاری مهمانیها، مراسم، جشنها و... بدون حضور چای رنگ و بویی نخواهد داشت. آداب و رسوم نوشیدن چای در كشور ما در میان اقوام مختلف متفاوت است.
برای مثال در استانهای جنوبی كشور و بویژه در استانهای خوزستان و هرمزگان آداب و رسوم خاصی برای نوشیدن چای وجود دارد، بنا بر رسم این مناطق اگر مهمانی به جمع آنها وارد شود حتی اگر چای آماده وجود داشته باشد، به نشانه احترام برای او چای تازه دم میكنند یا این كه میزبان نباید قاشق چایخوری را در فنجان یا استكان قرار دهد، چون این كار بیاحترامی به مهمان است. در استانهای جنوبی نوشیدن چای غلیظ مرسوم است و اگر برای مهمان چای كمرنگ آورده شود نشانه بیاحترامی است.