از سال ها پیش حذف یا كاهش مصرف هیدرات های كربن (قندها) از رژیم غذایی یكی از رایج ترین دستورهای رژیم های غذایی مختلف بوده و هست. از چندی پیش نیز رژیم غذایی جدیدی به نام «رژیم غذایی اتكینز» اروپا و آمریكا را تسخیر كرده است.
در این رژیم كاهش و یا قطع كامل مصرف هیدرات كربن و جایگزین كردن پروتئین به جای آن توصیه می شود. حتی مصرف نوشیدنی های كم شیرین، مصرف انواع میوه شیرین، سس سالاد و به طور كلی هر نوع ماده خوراكی كه به نوع هیدرات كربن دارد، ممنوع است. اما آن چه ذهن متخصصین تغذیه و پزشكان را به خود مشغول كرده، حذف هیدرات های كربن به عنوان مهم ترین منبع تغذیه ای سلول های مغز است.
● بررسی رژیم غذایی اتكینز
رژیم غذایی اتكینز توسط دكتر روبرت اتكینز حدود سی سال پیش معرفی شد. این رژیم غذایی كه اكنون در آمریكا و اروپا به موجی نو تبدیل شده، همان رژیم غذایی دكتر اتكینز است. همانطور كه اشاره كردیم رژیم غذایی اتكینز تأكید بر حذف یا كاهش شدید مصرف كربوهیدرات ها (قندها) داشته و مصرف فراوان پروتئین ها را توصیه می كند.
پیش از این نیز در سال ۱۸۶۴ میلادی رژیم غذایی موسوم به رژیم غذایی بدون نشاسته و در سال ۱۹۶۱ رژیم غذایی نشاسته كم و چربی زیاد توسط دكتر تالر معروف شد اما هر دو با شكست مواجه شد چرا كه مضرات آن یكی پس از دیگری پدیدار گشت.
دكتر تراگر یكی از متخصصین تغذیه از مركز رژیم درمانی آمریكا می گوید: «رژیم غذایی اتكینز نیز مانند بسیاری دیگر مورد توجه مردم قرار گرفته چرا كه همه افراد از قانون «تغذیه مناسب و كم و ورزش زیاد» پیروی نمی كنند و در انتظار معجزه برای كاهش وزن ناگهانی هستند. در واقع زندگی ماشینی امروز به آنها اجازه رعایت یك رژیم غذایی منظم و ورزش را نداده و از این رو ترجیح می دهند در حداقل زمان ممكن به نتیجه برسند.»
او ادامه می دهد: «رژیم غذایی اتكینز مصرف هیدرات كربن را منع نمی كند، بلكه مصرف آن را به حداقل می رساند در واقع به حدی كه می توان آن را نادیده گرفت و این یعنی تأثیر نامناسب بر مغز.»
در مقایسه رژیم غذایی كم چربی و كم هیدرات كربن، رعایت رژیم غذایی كه در آن مصرف هیدرات كربن منع یا كاهش می یابد، نتایج بهتری را از جهت سرعت كاهش وزن نشان می دهد. در واقع در آنهایی كه از رژیم غذایی كم هیدرات كربن یا همان رژیم غذایی اتكینز استفاده می كنند، كاهش وزن سریع تر دیده می شود به طوری كه پس از شش ماه به وزن ایده آل می رسند، اما آیا می توان بر روی اثرات نامطلوب آن سرپوش گذاشت؟
▪ رژیم غذایی اتكینز از دیدگاه متخصصان تغذیه
دكتر الیزازید از مركز رژیم درمانی آمریكا می گوید: «به عقیده بسیاری از متخصصین تغذیه هر نوع رژیم غذایی كه باعث كنترل مصرف و تغذیه مناسب افراد بشود مناسب است، اما رعایت دو نكته ضروری است اولاً این كه برای بدن اثر سوء نداشته باشد و ثانیاً این كه زیر نظر متخصصین تغذیه انجام شود.»
به عقیده متخصصان تغذیه، رعایت رژیم غذایی اتكینز (كربوهیدرات كم) به بدن اجازه می دهد تا از چربی ها برای جبران كمبود انرژی استفاده كند و همین امر باعث كاهش وزن می شود چرا كه هیدرات كربن یكی از مهم ترین و در دسترس ترین منابع انرژی برای بدن است. از این رو با حذف یا كاهش این منبع قابل دسترس بدن از ذخایر انرژی كه همان چربی ها است برای رفع نیاز استفاده می كند و به این ترتیب شخص كاهش وزن پیدا می كند.
اما دكتر الیزازید عقیده دارد: «با حذف میوه ها و سبزی ها كه بهترین منبع مواد معدنی، ویتامین ها و فیبر هستند، اختلالات مهم و متعددی در بدن ایجاد می شود. دستگاه گوارش دچار اختلال شده، بدن مقاومت خود را از دست می دهد، پوست صورت رو به زردی گذاشته و چروك می خورد، فعالیت سلول های مغز و سیستم عصبی دچار اختلال شده و... و از این رو بدن ضعیف شده و مستعد ابتلا به انواع بیماری ها می شود. بنابر این اگرچه رژیم غذایی اتكینز سریعاً باعث كاهش وزن می شود اما اثرات جبران ناپذیری ایجاد می كند كه برای رفع آنها گاه باید بهای سنگینی پرداخت.»
او می افزاید: «بسیاری از متخصصین تغذیه، اعتقادی به این رژیم غذایی و انواع دیگر رژیم غذایی ندارند.بلكه تنها كنترل مصرف و تغذیه مناسب را توصیه می كنند.»
در محافل علمی آمریكا و اروپا بسیاری از متخصصین تغذیه این رژیم را نفی و بسیاری دیگر تأیید می كنند اما آن چه مسلم است رعایت این نكته یعنی «تغذیه مناسب، كنترل مصرف و ورزش دایمی»، بهترین راه كاهش وزن، سلامتی و تناسب اندام است... سلامت باشید.