در ميان بيماريهاي پاییزی شايع کودکان در اين فصل از سال، علايم برخي بيماري‌ها مانند آلرژي، سرماخوردگي و آنفلوآنزا بسيار شبيه همديگرند و اطلاع از شباهت‌ها و تفاوت‌‌هاي آنها مي‌تواند کار والدين و حتي پزشکان را در تشخيص و درمان اين بيماري‌هاراحت‌تر کند. اين مطلب، نگاهي مي‌اندازد به برخي از ويژگي‌هاي همين بيماريهاي مشابه.
آلرژي
آلرژي يک بيماري پاییزی و بهاری فصلي است. آلرژي بيني به‌صورت ترشح سفيدرنگ بيني، خارش، عطسه و سرفه بدون تب تظاهر مي‌كند. در فصل بهار گاهي اوقات اين بيماري با خس‌خس سينه و تنگي‌نفس شبانه ديده مي‌شود. سير بيماري، طولاني‌مدت است و معمولا در خانواده سابقه حساسيت، كهير و آسم وجود دارد. گاهي اوقات به‌صورت كهير، ورم چشم و خس‌خس سينه تظاهر مي‌كند. سيستم ايمني بدن نسبت به موادي مانند گل‌ها و گرده‌هاي گياهان، گرد و غبار، پوست حيوان‌ها، بعضي مواد شيميايي، بعضي داروها و مواد غذايي و... عكس‌العملي آلرژيک نشان مي‌دهد. به اين مواد، آلرژي‌زا يا آلرژن مي‌گويند. آلرژن‌ها 3 گروه هستند: آلرژن‌هاي غذايي مانند گوجه‌فرنگي، توت‌‌فرنگي، كيوي. آلرژن‌هاي تماسي مانند گردوغبار، آلودگي هوا و پولن‌هاي گياهي. آلرژن‌هاي تزريقي مانند پني‌سيلين و ايمني‌داروها. هنگامي كه يک عامل حساسيت‌زا وارد بدن مي‌شود، بستگي به آمادگي بدن انسان و قدرت عامل حساسيت‌زا، علايم مختلفي مانند آبريزش بيني و گرفتگي بيني يا بثورات قرمز رنگ خارش‌دار به صورت كهير يا تورم خارش‌دار ملتحمه چشم يا مشكل‌هاي گوارشي ظاهر مي‌شود. مهم‌ترين مساله در مورد آلرژي، شناخت آلرژي است. اقدام پيشگيرانه اصلي در مورد آلرژي، پرهيز از آلرژن است.
سرماخوردگي
برخلاف تصور خيلي‌ها كه سرما را در بروز سرماخوردگي موثر مي‌دانند، هواي سرد كمترين تاثير را دارد يا مي‌توان گفت که اصلا هيچ تاثيري در سرماخوردگي ندارد ولي چون در فصل سرما افراد بيشتر در فضاهاي بسته و سرپوشيده‌اي مانند مدارس هستند، در نتيجه، شانس سرايت ويروس سرماخوردگي بيشتر مي‌شود. علت اغلب سرماخوردگي‌ها ويروس است و تاكنون 200 نوع ويروس مختلف سرماخوردگي شناخته شده كه مهم‌ترين آنها رينوويروس، آدنوويروس و كوروناويروس هستند. ويروس سرماخوردگي به 2 صورت (يكي تنفس و استنشاق ترشح‌هاي عفوني عطسه و سرفه پخش شده در هوا و ديگري تماس با اشياي آلوده به ويروس سرماخوردگي و سپس با لمس دست و صورت) انتقال مي‌يابد. سرماخوردگي معمولا با گلودرد، عطسه، آبريزش يا گرفتگي بيني شروع مي‌شود. تب نيز از علايم سرماخوردگي بوده كه معمولا 3 روز اول بيماري توام با گلودرد است و بعد از 3 روز، تب قطع مي‌شود ولي عطسه، سرفه و آبريزش بيني ممكن است 7 تا 10 روز ادامه داشته باشد. چنانچه تب بعد از 5 روز ادامه داشته باشد، عفونت ثانويه باكتريايي، عفونت گوش يا سينوزيت به علت عوارض سرماخوردگي تاييد شود، تجويز آنتي‌بيوتيك تحت‌نظر پزشك ضروري است. اغلب كودكان در سنين 2 تا 4 سالگي به علت ساختار دفاعي ضعيف بدني و فقدان آنتي‌بادي بر ضد ويروس‌ها در بدنشان، مقاومت كمي در برابر عفونت‌هاي ويروسي دارند و سالانه 3 تا 4 بار سرما مي‌خورند. معمولا در روزهاي 2 تا 4 سرماخوردگي تعداد ويروس‌ها در ترشح‌هاي بيني به حد بسيار بالايي مي‌رسد و بيشترين زمان انتقال بيماري به فرد ديگر همين زمان است. سرفه يكي از علايم شايع بيماريهاي دستگاه تنفسي است كه در كودكان جنبه حفاظتي دارد و مانع از ورود عوامل مضر مانند باكتري‌ها، ويروس‌ها، مواد آلرژن‌زا، گرد و خاك، ترشح‌ها و جسم خارجي داخل ريه‌ها مي‌شود. از اين رو سركوب كردن سرفه كار خطرناكي است ولي گاهي اوقات در سرفه‌هاي دردناك و شديد كودكان كه ايجاد استفراغ كرده و خواب آنها را مختل مي‌كند، تصميم با پزشكان است. طي سال‌هاي گذشته، داروهاي ضدسرفه فراواني عرضه شده است. بعضي روي مركز كنترل سرفه اثر مي‌کنند و برخي ديگر، ضدحساسيت و خشك‌كننده ترشح‌هاي بيني هستند. همچنين خلط‌آورهايي مانند دكسترومتورفان و داروهاي گياهي بسياري جهت سرفه تهيه و تجويز مي‌شوند ولي اغلب داروهاي ضدسرفه به علت خلط‌آور بودن براي كودكان زير 2 سال توصيه نمي‌شود. طي تحقيق‌هايي اثر عسل روي سرفه تاييد شده و روزي 1 تا 2 قاشق مرباخوري، همراه با آب يا شير از سن 2 سال به بالا توصيه شده است؛ چون علاوه بر ارزش غذايي، اثر ضدسرفه نيز دارد و روزانه برحسب سن، 1 تا 2 قاشق مرباخوري شب هنگام خواب براي كودكان در نظر گرفته مي‌شود. تاكنون درمان خاصي براي سرماخوردگي ارايه نشده، جز مصرف استامينوفن يا ايبوپروفن براي برطرف كردن درد و تب و مصرف قطره سرم نمكي براي برطرف كردن ترشح‌هاي بيني. مصرف آسپيرين براي سرماخوردگي توصيه نمي‌شود زيرا ويروس‌هاي سرماخوردگي را در ترشح‌هاي بيني افزايش و شانس انتقال بيماري را افزايش مي‌دهد و به‌ندرت مصرف آسپيرين در بيماريهاي ويروسي ايجاد نشانگان Reye با علايم کبدي عصبي مي‌كند. اقدام‌هاي زير براي كاهش علايم بيماري موثرند: استراحت در منزل، به ويژه هنگام تب و درد، استفاده از مايعات فراوان، آبميوه، سوپ رقيق و استفاده از آب نمك و قطره‌هاي سرم نمكي بيني براي مرطوب كردن مخاط بيني و خودداري از تماس با افراد مبتلا به‌ويژه در روزهاي اول.
آنفلوآنزا
آنفلوآنزا يک بيماري فصلي است كه در اواخر پاييز و زمستان شايع است. اين بيماري توسط ويروس آنفلوآنزا از طريق ترشح‌هاي بيني، سرفه و وسايل آلوده به ويروس منتقل مي‌شود. علايم آنفلوآنزا به‌طور ناگهاني شروع مي‌شود و شامل گلودرد، تب و لرز سردرد شديد، سرفه، درد عضلاني اندام‌ها و خستگي بدن است. آنفلوآنزا تهديدكننده سالمندان و افراد مبتلا به نقص ايمني و كودكان كمتر از 3 سال است. طبق آمار، سالانه در آمريكا 200 هزار نفر در اثر بيماري آنفلوآنزا در بيمارستان بستري مي‌شوند و 36 هزار نفر جان خود را از دست مي‌دهند. ويروس آنفلوآنزاي A به علت خواص آنتي‌ژني ايجاد اپيدمي‌هاي جهاني خطرناك مي‌كند. زيرگونه ويروس N1H1 از مرغ و خروس و خوك پس از شكسته شدن آنتي‌ژن باعث انتقال به انسان مي‌شود. تشخيص اين نوع آنفلوآنزا نيازمند تست‌هاي آزمايشگاهي و نمونه‌گيري از بيني و گلو است. پيشگيري از اين بيماري 3 مرحله دارد: 1) تماس با دام‌ها مانند پرندگان و خوك و ضدعفوني كردن آنها؛ 2) پيشگيري از سرايت انسان به انسان، بهداشت دست‌ها و استراحت بيمار مبتلا؛ 3) واكسيناسيون آنفلوآنزا.
نوع ويروس هر سال توسط سازمان بهداشت جهاني شناسايي مي‌شود و بهترين زمان واكسيناسيون اواخر تابستان يا اوايل پاييز است. به علت كمبود واكسن، واكسيناسيون همگاني توصيه نمي‌شود. ولي به افرادي كه بيشتر در معرض خطر عوارض بيماري هستند واكسيناسيون توصيه مي‌شود؛ از جمله شيرخواران از 6 ماه به بالا تا كودكان 5 سال و افراد سالمند بالاي 50 سال، زنان باردار و افراد مبتلا به بيماريهاي قلبي-عروقي، ديابت، بيماري تنفسي، آسم، بيماريهاي كبدي، كليوي، بيماريهاي خوني، سرطان، تالاسمي و افراد شاغل در مراكز بهداشتي درماني.
منبع: www.salamat.com