سرطان معده، کشنده ترین سرطان
سرطان سومین عامل مرگ و میر در ایران است که سرطان معده، کشنده ترین آنها محسوب می شود. شیوع این بیماری در مردان دوبرابر زنان بوده و چهارمین سرطان شایع در جهان محسوب می‌گردد. سرطان معده در مردان پس از سرطان ریه شایعترین سرطان است حال آنکه در زنان سرطان پستان شایع ترین سرطان به شمار می آید.
ميزان بروز مرگ و مير سرطان معده به دلايل نامشخص درطي 60 سال اخيركاهش يافته است. سرطان معده درطبقات اجتماعي– اقتصادي پايين شايعتراست. مهاجراني كه از مناطق باشيوع بالابه نواحي باشيوع پايين سفر كرده اند، استعداد ابتلاي قبلي را حفظ نموده اند ولي ريسك گرفتاري در فرزندان آنها شبيه جمعيت محل اسكان جديد خواهد بود. اين يافته نشان ميدهد كه احتمالاً يك عامل محيطي كه از سنين پايين شخص را تحت تاثير قرار ميدهد مسئول ايجاد سرطان معده است وبيش از همه عوامل مستعد كننده سرطان موجود در برنامه غذايي مورد توجه قرار گرفته اند.
علل ابتلا به سرطان معده:
علت واقعی سرطان معده مشخص نشده است و ممکن است نتیجه عوامل مختلفی باشد . در این بیماری دخالت عوامل ژنتیکی ثابت نشده است و بیشتر احتمال میرود که این نوع سرطان به علت عوامل محیطی ایجاد شود . سرطان معده در برخی از کشورها شیوع بیشتری نسبت به کشورهای دیگر دارد . این بیماری در خاور دور شایع تر از کشورهای اروپایی می باشد . ممکن است این وضع به علت اختلاف رژیم غذایی در دو جمعیت باشد .
بعضی از دانشمندان معتقدند که ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری به مدت طولانی ممکن است یک عامل محیطی مهمی در ایجاد سرطان معده باشد. گرچه بعضی دانشمندان در این مورد اختلاف نظر دارند .
بطور کلی عوامل موثر در سرطان معده به شرح ذیل اند:
• مصرف طولاني غظت بالايي از نيتراتها در غذاهاي دودي. خشك و نمك سود
• عفونت بانوعي باكتري با نام هليكوباكترپيلوري
• كاهش اسيديته معده
• جراحي معده درگذشته ( برداشتن قسمت انتهاي معده)
• گاستريت آتروفيك ( بيماريي كه درخلال آن جدارمعده دچار تحليل مي شود)
• زخم هاي معده وبرخي پوليپها( پوليپهايي كه استعداد بدخيمي دارند)
• هيپرتروفي شديد ( رشد بيش از حد سلولها) درچين هاي معده باشيوع بالاي بدخيمي همراه است
• در افراد داراي گروه خوني A نسبت به گروه خوني O ، ميزان بروز سرطان معده بيشتر است
شرح بيماري و علائم:
علائم و نشانه های اولیه سرطان معده گول زننده و مشابه ناراحتی های گوارشی است به طوریکه افراد سعی دارند با پرهیز غذایی و درمان خودسرانه بهبود پیدا کنند. کاهش وزن و بی اشتهائی علامت مهمی در تشخیص سرطان معده است. در مراحل اولیه ناراحتی های گوارشی چون تهوع، بی اشتهایی، کاهش وزن، درد ملایم و متناوب و در مراحل پیشرفته وجود خون در مدفوع و مدفوع سیاه رنگ(ملنا) و در مراحل پیشرفته تر استفراغ خونی بروز می کند. سرطانهاي سطحي دراكثر موارد علامتي ايجاد نمي كنند با رشد تومور بيمار از ناراحتي درقسمت فوقاني شكم شكايت دارد كه از يك احساس پري مبهم بعد از غذا خوردن تا درد شديد متغير است. بياشتهايي كه غالباً با تهوع خفيف همراه مي باشد، شايع است وليكن شكايت اوليه بيمار نمي باشد در نهايت كاهش وزن ايجاد مي شود. تهوع و استفراغ به ويژه هنگامي كه تومور در ناحيه انتهايي معده قراردارد از علائم اصلي هستند. در تومورهاي ناحيه ابتدايي معده. اختلال در بلع ( ديسفاژي) علامت اصلي بيماري است. در مراحل اوليه سرطان معده ، علائم فيزيكي وجود ندارد وكشف توده شكمي قابل لمس دراغلب موارد نشان دهنده رشد طولاني مدت وانتشار موضعي تومور مي باشد. شايعترين محل براي انتشار خوني تومور معده، كبد است . كم خوني فقر آهن درمردها وخون مخفي درمدفوع درهردوجنس بايد شك به ضايعات دستگاه گوارش را برانگيزاند.
تشخیص سرطان معده:
معمولأ سرطان معده با آندوسکوپی و نمونه برداری (بیوپسی) تشخیص داده می شود گرچه ممکن است با رادیوگرافی با ماده حاجب (باریوم) نیز مشخص شود . درمان زمانی موثر واقع می شود که سرطان در مراحل اولیه آن تشخیص داده شود. کسانی که دچار سوء هاضمه می شوند علایمی مانند بی اشتهایی و کاهش وزن دارند نیاز به بررسی و ازمایشات بیشتری دارند. چون سرطان معده در افراد بالای ۴۰ سال شیوع بیشتری دارد کسانی که در این سن برای اولین بار دچار سوء هاضمه با یا بدون علایم وخیم می شوند باید بررسی های بیشتری بشوند.
درمان سرطان معده:
تنها راه درمان این بیماری برداشتن معده یا قسمت های سرطانی می باشد . وقتی بیماری در مراحل اولیه خود قرار دارد عمل جراحی بسیار مفید و اثر بخش می باشد . از این رو کاهش وزن و احساس پری در معده بعد از غذا خوردن باید جدی و مورد اهمیت قرار گیرد . گاهی اوقات ممکن است جراح قسمتی از معده را برندارد و غذا وارد آن شود در غیر این صورت بعد از جراحی باید غذا مستقیمأ از مری وارد روده کوچک شود . این بدان معنی است که شخص باید غذای کمی مصرف نماید زیرا معده ای ندارد که در آن غذا نگهداری و هضم شود.
اگر سرطان کوچک باشد و جراح بتواند تمام آن را بردارد شانس زنده ماندن بیمار بیشتر خواهد بود . اما اگر بیماری در زمان تشخیص پیشرفت کرده باشد عمل جراحی آن امکان پذیر نخواهد بود. در صورت عدم جراحی به علت پیشرفت سرطان سایر درمان ها به ندرت می توانند باعث بهبودی بیمار شوند . به هر حال سایر درمان ها مانند شیمی درمانی و لیزر درمانی نقش مهمی در کنترل علایم ناراحت کننده بیماری دارند و ممکن است باعث افزایش طول عمر بیمار شوند .